روش تحلیلی کمی فازها بدون ماده مرجع با پراش پرتوی ایکس

احمد منشی,

روش تحلیلی کمی فازها بدون ماده مرجع با پراش پرتوی ایکس

نویسنده

احمد منشی

چکیده

– روش جدیدی که حاصل طرح پژوهشی مصوب دانشگاه صنعتی اصفهان است این امکان را به وجود می آورد تا تحلیل کمی کانی-ها و سایر مواد پودر شونده به وسیلۀ پراش پرتوی ایکس و با انجام محاسبات ریاضی انجام گیرد بدون آنکه یک ماده با خلوص معین به عنوان مرجع به کار رود. اصول روش برای به دست آوردن n فاز مجهول داشتن n ماده با تغییر در ترکیبات است. این n ماده را می توان از دانه بندی های ریز و درشت مثلاً یک کانی ناشناخته نیز به دست آورد. شرط اصلی این است که هیچ فاز غیر بلوری و آمورف در نمونه ها نداشته باشیم. سپس نسبت شدت پراش قله های انتخاب شده از فازها به قلۀ مناسبی از فاز s که برای حذف ضریب جذب در اندازه گیریها اضافه می شود، در مقابل نسبت وزنی نمونه های ناشناخته به ماده s ترسیم می شود. بهترین شیب از خطوط حاصل شده که از مبدأ می گذرند، به دست می آید. n معادلۀ n مجهولی حاصل می شود که حل آنها ضرایبی را به-دست می دهد و تحلیل را امکانپذیر می سازد. اگر برای تعدادی از فازها نمونۀ مرجع داشته باشیم، n کاهش می یابد. پس از تشریح نظریه روش، یک مثال عملی در مورد به دست آوردن فازهای MgO، Ca(OH)2و CaO در سه نمونۀ مواد نسوز مخلوط منیزیت و دولومیت نیمه هیدراته شده با استفاده از CaF2 به عنوان فاز عامل حذف ضریب جذب مورد بررسی قرار می گیرد.

20.1001.1.22287698.1376.16.1.4.1

عنوان مقاله [English]

Method of Quantitative Phase Analysis by XRD Without Reference Material

نویسنده [English]

A. Monshi

چکیده [English]

This new method which is worked out in Isfahan University of Technology, makes it possible to analyze the phases quantitatively in minerals and powdered materials by X Ray Diffraction and without any reference material. To identify n unknown phases, n different combinations of phases, from fine and coarse fractions, or etc., must be obtained. Amorphous phases should not exist. Intensity ratios of selected peaks of different phases to the suitable peak of added substances are plotted against the weight ratio of unknown material to substances. The phase is used to eliminate the effect of absorption in measurements. After detecting the slopes of linear plots which pass through the origin, n equations are obtained which are solved for n unknown coefficients. The quantitative phase analysis is subsequently performed in all n samples. If reference materials are available for some phases, n is reduced. The method is to analyze three phases MgO, CaO, Ca(OH)2 with substance CaF2, in magnesite – dolomite, partially hydrated refractories.