نویسندگان

• کسری نوروزیان
• مسعود تجریشی و احمد ابریشمچی

چکیده

پهنه بندی کیفیت آب رودخانه، از اولین و شاید مهمترین گامها در مدیریت کیفیت آب رودخانه به شمار می‌آید؛ چرا که دید تحلیلگر را نسبت به روند و چگونگی تغییرات آلودگی نسبت به زمان، مکان و شرایط خاص روشن می‌سازد. در این راستا مسئله مهمی که وجود دارد، تعیین معیاری منطقی و درست برای آلودگی است. در تعیین این معیار، پارامترهای مختلفی از کیفیت آب با توجه به نوع آلاینده‌ها و اهداف کنترل آن می‌توانند مشارکت داشته باشند. در نظر گرفتن توأم همه این پارامترها برای تحلیل کیفیت آب یک رودخانه می‌تواند مشکل و پیچیده بوده و نهایتاً نیاز تحلیلگر را به استفاده از ابزارها یا مدلهایی که هر چه بیشتر به واقعیت مسئله نزدیک باشند، ضروری می‌سازد.
در بحث ارزیابی و مدیریت کیفیت آب در طرحهای توسعه و مدیریت منابع آب، روش تحلیل طبقه بندی فازی را می‌توان در جایی به کار برد که ترکیبی از پارامترهای متعدد و مختلف کیفیت که هر کدام به نحوی بر کیفیت آب مؤثرند در پیش رو قرار گیرند. در چنین حالتی، روش مورد نظر ممکن است به عنوان ابزاری مکمل یا …. برای تحلیل کیفیت آب به کار رود. در روش تحلیل طبقه‌بندی فازی، طبقه‌بندی کیفیت آب توسط یک رابطه فازی انجام می‌شود. اساس کار به این ترتیب است که پس از تشکیل ماتریس تجانس یا تشابه فازی و تثبیت آن توسط خواص ریاضی روابط فازی، نمودار دینامیک طبقه‌بندی ایجاد شود و با مشخص کردن حد آستانه مناسب، طبقه‌بندی قابل قبول و مقتضی ارائه شود. روش مورد بحث نسبتاً ساده است و نتایج به دست آمده می‌تواند به منظور فراهم آوردن اطلاعاتی با ارزش برای تصمیم‌گیری در مدیریت کیفیت منابع آب، تفسیر و گزارش شوند.
برای اولین بار این روش نوین برای رودخانه زاینده‌رود به کار گرفته شده و نتایج حاصله به شکل پهنه‌بندی کیفیت آب رودخانه ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

• پهنه بندی کیفیت
• طبقه بندی فازی
• تحلیل خوشه ای
• زاینده رود

عنوان مقاله [English]

Water Quality Zoning of Rivers by the Technique of Fuzzy Clustering Analysis

نویسندگان [English]

• K. Norouzian
• M.Tajrishy and A. Abrishamchi

چکیده [English]

Zoning the pollution of a river may be the first or even the most important step in water quality management. In order to resolve its pollution, fuzzy clustering analysis may be used whenever a composite classification of water quality incorporates mutiple parameters

In such cases, the technique may be used as a complement or an alternative to comprehensive assessment. In fuzzy clustering analysis, the classification is achieved through a fuzzy relation. After a fuzzy similiarity matrix has been established and the fuzzy relation stabilized, a dynamic clustering chart can be developed. Given a suitable threshold, the appropriate classification is worked out. A general methodology for fuzzy clustering analysis is developed and illustrated with a case study of water quality evaluation for the Zayandeh-Rood river, the results of which have been represented in a pollution zoning manner.

کلیدواژه‌ها [English]

• Water Quality Zoning
• Fuzzy Clustering
• Zayandeh-Rood River